همایش شصت و دومین جایزه البرز در بخش دانش‌آموزی امروز (سه شنبه، ۱۵ آبان ماه) در هتل ارم تهران در حال برگزاری است. سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در این همایش با ابراز خرسندی از حضور در جمع آینده‌سازان نظام مقدس جمهوری اسلامی، اظهار کرد: جایزه البرز نمادی از حرمت ایران و ایرانی به علم و دانش است که طی آن، روانشاد البرز، فرصتی را برای دورهم جمع شدن در پاسداشت دانش و دانایی فراهم کرد.

وی با اشاره به جایگاه والا و مهم علم و دانایی در ادبیات تمدنی ایران اسلامی، گفت: گرچه مقوله جهاد بیشتر با نام جهاد بدنی شناخته می‌شود، اما جهاد مالی در کنار جهاد بدنی، موضوع بسیار مهمی است و بخشی از جهاد مالی که در طول تاریخ تمدن اسلامی رخ داده، حوزه وقف علمی است. در طول تاریخ ایران‌ زمین، وقف پیشران حرکت علمی این سرزمین و وقف در مسیری که طی ۱۴ قرن بعد از اسلام در توسعه علمی داشتیم، همواره پیشران بوده است.

صالحی تأکید کرد: وقف علمی پشتوانه تمدن طلایی اسلامی است که در قرون چهارم و پنجم که به اوج خود رسید، این سهم به قدری مهم بود که وقتی نظامیه‌ها احداث شدند، عده‌ای از بزرگان علمی ابتدا حاضر نبودند به نظامیه بروند؛ چراکه نظام علمی جهان اسلامی عادت کرده بوده که علم را از مسیر وقف و مردم به دست آورد. باید اذعان کرد که دانایی تمدن اسلامی با مشارکت عامه رخ می‌داد.

وی با بیان اینکه سهم وقف در مسیر تمدن اسلامی طی ۱۴ قرن گذشته قابل توجه بوده است، ابراز کرد: یکی از نمونه‌های عالی آن در وقف‌نامه ربع رشیدی دیده می‌شود. این وقف‌نامه در ۳۲۸ صفحه و به خط خواجه رشیدالدین فضل‌الله ارائه شده است و طبق آن نیز اولین شهر دانشگاهی جهان چهره خود را در این وقف نشان می‌دهد.

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی اضافه کرد: امروز شهرهای دانشگاهی در جهان وجود دارد، اما ایجاد این شهر دانشگاهی در دوره ایلخانی بسیار مهم است. در آن زمان از ملل مختلف به این شهر می‌آمدند و زبان‌های علمی در این شهر دانشگاهی شامل زبان‌های عربی، فارسی، چینی، یونانی، سانسکریت و ... بوده است.

وی ادامه داد: این شهر دانشگاهی تمامی اقتضائات یک شهر آموزشی را دارا بود. اینها نشان می دهد که ما در مسیر تمدن اسلامی به وقف علمی به عنوان پیشران توسعه تمدن می‌نگریستیم. تاریخ وقف علمی بسیار خواندنی است که حتی گاهی وقف برای امور جزئی علمی همچون وقف کاغذ انجام شده است.

صالحی با بیان اینکه مرحوم البرز در ۶۲ سال قبل پرچم‌داری بازگشت به وقف علمی را انجام داد، تصریح کرد: مرحوم البرز از یک اصالت خانوادگی برخوردار بود، اما از این فضا جدا شده و شخصیتی خودساخته پیدا می‌کند که ترکیب اصالت و خودساختگی او را به اوج رسانده و کارآفرینی به تمام معنا می‌کند. زندگی آن مرحوم خواندنی و شنیدنی است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: دریافت این جایزه از این بیناد فرهنگی، سبب افتخار است. نکته مهم، توجه مرحوم البرز به دو بال علم یعنی کشف استعدادها و قدردانی از دانشمندان است. برای درک بهتر تاریخ وقف علمی کشور ابتدا باید سهم وقف در مسیر علمی را جدی بگیریم. برای شش هزار نفری که جایزه علمی البرز را دریافت کرده‌اند و همگی تاریخ وقف علمی کشور هستند، پیشنهاد می‌کنم که کتاب و مستندهای فراوانی از ایشان تهیه و تولید شود. پیشنهاد دیگر اینکه تاریخ شفاهی جایزه البرز به صورت مستند تهیه شود. امیدوارم حرکتی که امروز شصت و دومین سال آن برگزار می‌شود، صدها سال ادامه داشته و به درخت تناور تاریخ علم ایران تبدیل شود.